Komunizm, „Solidarność”, protesty, stan wojenny – tak wyglądała Polska w latach 80-tych. Ludzie czuli się sfrustrowani i bezradni. Odbiło się to również na scenie muzycznej, krzyk buntu był coraz głośniejszy.
Brak wolności słowa
Cenzura kontrolowała wszystkie teksty, ale artyści dobrze wiedzieli jak ukryć prawdziwy sens w słowach o szarej codzienności używając metafor i archetypów. Nie wolno było krytykować władzy czy narzekać na życie w komunizmie. Bardzo ważne, wręcz symboliczne znaczenie miał festiwal muzyki alternatywnej w Jarocinie, który rozpoczął się w 1980. Koncerty to jedyne momenty, kiedy młodzi ludzie mogli czuć się naprawdę wolni. Krzyk muzyki rockowej obudził się! W odróżnieniu od grzecznej muzyki mainstream, zwanej muzyką reżimu, muzyka alternatywna stała się ważnym elementem życia młodych. W czasie stanu wojennego zespoły wcześniej zakazane, zaczęły być akceptowane w radiu, powstała lista radiowej Trójki z Markiem Niedźwiedzkim. Rząd starał się zneutralizować młodych, odsunąć ich zainteresowanie z dala od polityki i protestów. Muzyka alternatywna, głownie rock, punk i reggae wymyka się spod kontroli władzy, wybucha! Rock staje się hymnem zbuntowanej młodzieży, ważnym elementem ich życia w tych trudnych i smutnych czasach.
Najpopularniejsze zespoły przeciwko reżimowi
Zespół Republika w piosence „Biała flaga”, która jest wyraźnie protest song, Grzegorz Ciechowski pyta: „Gdzie są moi przyjaciele?” ci z „Solidarności”, którzy nas opuścili. Pan w okularach, co tak kulturalnie opowiada to gen. Jaruzelski. Piosenka jest genialna, pełna tekstów do odkodowania, a pianino dodaje atmosferze charakter desperacji i histerii.
Zespoły Lady Pank i Perfekt to legendy polskiej muzyki rockowej oraz przeciwnicy ustroju politycznego. Grzegorz Markowski powiedział, że „koncerty w tym czasie były bardziej jak manifestacje, spektakle wolności”. Piosenka „Chcemy byś sobą” stała się „Chcemy bić ZOMO”, a „Nie bój się tego wszystkiego” zmieniono na „Nie bój się Jaruzelskiego”.
Lombard w popularnym utworze „Szklana Pogoda” będącym kolejną interpretacją codziennego życia w Polsce. Mówi o życiu w bloku, oglądaniu codziennie telewizji, gdzie politycy głoszą doniosłe przemówienia. Wyraźnie można to zobaczyć w klipie wideo, gdzie Małgorzata Ostrowska z pełną powagą ich naśladuje.
Zespołem punk-rockowym z silnym, ostrym politycznym przesłaniem był Dezerter. Arcydzieło w ironii w piosence „Spytaj Milicjanta” – on ci prawdę powie, on ci wskaże drogę” został zaakceptowany przez cenzurę.
Maanam – zespół został zaproszony do udziału w kongresie przywódców partii komunistycznych w krajach bloku wschodniego – odmówili i dostali zakaz funkcjonowania. Kora zakładała na koncerty charakterystyczne czarne okulary jak gen. Jaruzelski. „Nocny Patrol” to piosnka bardzo symboliczna.
To tylko kilka przykładów. Istnieje wiele innych zespołów, które borykały się z walką o wolność słowa poprzez muzykę, krzyczały dokonując zmian w sercach młodego pokolenia. Polecam film „Beats of Freedom – Zew wolności„, który przedstawia historię muzyki rockowej w Polsce, i jej moc w obliczu reżimu politycznego. Dokument jest bogaty w archiwalne filmy, między innymi z festiwalu w Jarocinie.
PL Pszczoła kocha przyrodę, kwiaty oraz herbatę. Najbardziej sprawia jej przyjemność życie i podróże w rytmie slow, bez pośpiechu. Stara się podróżować bardziej ekologicznie i inspirować do tego innych. Lubi poznawać inne kultury, tradycje, spędzać czas z lokalnymi i kosztować ich przysmaków. Jej ulubione miejsca w każdej podróży to uliczne bazary.
ENG The Bee is a nature lover and tea addict. Loves the idea of slow life and responsible traveling, constantly trying to improve to bee more eco-friendly. Appreciates old cultures and traditions, loves to immerse with locals, listen to ethnic music as well as taste regional food and drinks. Her favorite spots while traveling are family houses and street markets.
świetne piosenki. niektórych nie znałam.
Zespoły, o których piszesz, zwłaszcza Republika i Maanam, to do tej pory moi ulubieni polscy wykonawcy. Chociaż okres, kiedy zaczęłam odkrywać ich utwory, to już spokojne lata, teksty wciąż jednak poruszały. Twoje zestawienie jest bardzo wartościowe, zwłaszcza dla młodszych czytelników, którzy niekoniecznie mogą wyłapać wszystkie metafory w tekstach.
Dokładnie. Ja również należę do osób, które nie pamiętają jak to było ciężko w tamtych czasach. Mimo, że znałam wszystkie te utwory od dłuższego czasu, dopiero niedawno odkryłam ich drugie dno. Uważam je za bardzo wartościowe w historii muzyki naszego kraju.
Przypomniałam sobie koniec liceum. Pisałam pracę na temat buntu w muzyce PRL-u. Urodziłam się w latach 90., więc nie mogę pamiętać tamtego ducha, ale myślę, że piosenki świetnie go oddają.
Takie utwory warto sobie przypominać 😉
Może obejrzę wspomniany film, wydaje się ciekawą pozycją na wieczór. 🙂
Na pewno Ci się spodoba, jeśli podoba Ci się tego rodzaju muzyka. Film jest przepełniony urywkami z koncertów.
Do tej muzyki zawsze będzie się wracać. 🙂 Super, że o tym przypominasz, z chęcią posłucham teraz tych kawałków.
Bardzo sie ciesze. To prawda – to wiecZne utwory
Choć ja powstałam dopiero w latach 90, to uwielbiam muzykę z lat 80. Ma swój wydźwięk i klimat. Jest cudowna. Bardzo ciekawy wpis 😉
Dzieki! 😉
Oglądałam ten film (Beats of Freedom) w kinie kilka lat temu. Wiele razy stanęła mi wtedy w gardle guła – było tak kiepsko, o normalność trzeba było walczyć i to często wręcz… Urodziłam się przed stanem wojennym, część tej muzyki pamiętam z dzieciństwa, ale nie rozumiałam wtedy podtekstów tekstów. Teraz rozumiem.
Niestety, mam wrażenie, że ci, co teraz są przy władzy też chętnie by wszystko cenzurowali. 🙁
Bardzo ciekawy wpis, bo i tematyka interesująca. Uwielbiam muzykę tamtych lat, z Perfectem i Lady Pank na czele. Dziś też można by sporo mocnych tekstów o polskich realiach napisać, szkoda że mało kto się tego podejmuje.
A „Beats of freedom” też polecam, naprawdę dobry materiał.
Moja ulubiona polska muzyka rozrywkowa. Maanam,Lombard, Republika itd. bardziej do mnie przemawiają niż rzeczy współczesne.
PodZielam Twoj gust w tej kwestii. Muzyka z tamtych czasow ma zdecydowanie wiecej do zaoferowania.
Moja ulubiona polska muzyka rozrywkowa.
A najbardziej przerażające jest to że pis może nam zafundować powtórkę z rozrywki 🙁
Kto wie…
Jedne z moich ulubionych piosenek 😀
Muzyka na pewno wzruszająca 🙂
Uwielbiam muzykę tamtych lat!
Oby historia nie zatoczyła koła, żebyśmy znów nie musieli rozkodowywać tekstów…
Znam te utwory, przy większości z nich się wychowywałam.Ale dopiero teraz, po przeczytaniu tego tekstu i zastanowieniu, odkryłam ich rzeczywiste znaczenie. Na szczęście dorastałam już we względnym spokoju (o ile można tak to ująć) i nie wiązałam tych tekstów z zamieszaniem politycznym tamtych czasów
Nic nie przebije muzyki z tamtych lat 😉
Uwielbiam bunty wyrażane w ten sposób. Bardzo zajmujący temat.
Dobrze przypomnieć sobie muzykę z tamtych czasów. I docenić, że teraz można śpiewać o wszystkim – i walczyć też o swoje prawa poprzez muzykę!
PS Nie wszystkie filmiki działają 🙁
Z wymienionych zespołów najbardziej lubię Manam, Republikę i Dezertera. Mogłabym ich słuchać bez końca!
Świetne piosenki, często ich słucham. Nie tylko teksty z przesłaniem i wymagające interpretacji, ale też dobre muzycznie. Lubię 🙂
Oh my I remember those times well. I grew up in Poland in the 80’s and I listened to these bands. My favorite song is actually „Kocham Wolnosc” by Chlopcy z Placu Broni. Super grupa.