Kiedy kupujemy coś nowego analizujemy cenę, użyteczność, kolor i inne cechy, które pozwolą nam dokonać ostatecznego wyboru. Odpowiedzialne kupowanie skłania nas do spojrzenia nieco głębiej na wartość produktu, zwraca uwagę na aspekty etyczne i ekologiczne.

Co wspierasz dokonując zakupu? Małą firmę czy korporację? Czy wiesz kto jest producentem i jakimi wartościami się kieruje? W erze nadmiernego konsumpcjonizmu i zanieczyszczenia środowiska coraz więcej osób zauważa potrzebę odpowiedzialnego kupowania, czyli świadomych wyborów. Ludzie zaczynają zastanawiać się kto wykonał ich meble, czy były zrobione w Polsce, skąd pochodzą warzywa i owoce oraz czy są zdrowe. Coraz więcej osób zwraca uwagę na dobro środowiska i ograniczenie odpadów wspierając te firmy, które działają w sposób ekologiczny. Świadome zakupy to analizowanie czy nie szkodzimy ludziom, środowisku wspierając daną firmę swoimi pieniędzmi.

Ten przewodnik po odpowiedzialnych zakupach wyjaśni jak kupować świadomie, na co zwracać uwagę przy wyborze produktu i jak ograniczyć odpady, szczególnie plastik.

Bazar z przyprawami w Dubaju. Odpowiedzialne zakupy od lokalnych.

Etyczne zakupy czyli jak być odpowiedzialnym konsumentem?

Na początek krótka definicja odpowiedzialnego kupowania czy innymi słowy etycznych zakupów czy świadomego kupowania. Wszystkie te terminy zwracają uwagę na to czy kupując dany produkt postępujemy dobrze, czy nasz zakup jest mądry. Czy dana rzecz jest nam w ogóle potrzebna, zdrowa, dobrej jakości, nie szkodzi środowisku i czy ludzie, którzy ją wyprodukowali dostali sprawiedliwą zapłatę. A teraz kilka porad, czyli odpowiedzialne kupowanie w praktyce.

Przemyślane decyzje drogą do ograniczenia konsumpcji

Po pierwsze przed każdym zakupem zadaj sobie pytanie: czy na pewno tego potrzebuję? Czy może da się to zastąpić czymś starym, przerobić, pokombinować. Czy lepiej zaczekać i odłożyć pieniądze na produkt lepszej jakości, który posłuży na dłużej?

Przyzwyczailiśmy się. Do plastiku, konsumpcyjnego stylu życia, do tego że wszystko jest dostępne na wyciągnięcie ręki. Kiedy byłam na kursie medytacji w Tajlandii, przez kilkanaście dni mieszkałam w zakonie Buddyjskim ukrytym w lesie. Obserwowałam mnichów, którzy nie posiadali wiele, oprócz skrawka materiału żeby się nakryć. Starają się żyć w ascezie, bez przywiązania do rzeczy. Symbolicznie nawet golą głowę na łyso, by „nie posiadać” włosów. Proste życie w zakonie było lekcją pokory i minimalizmu. Zrozumiałam jak niewiele nam potrzeba by żyć i czuć się komfortowo. Cała reszta przedmiotów, to luksus, do którego dostępu nie mają miliony ludzi na całym świecie.

Nie wspominam o tym po to by przekonać was do posiadania 2 par skarpetek i maszynki do golenia, bo nie chodzi o to by popadać w skrajności. Chcę tylko byście dokonywali przemyślanych decyzji podczas waszych etycznych zakupów, bo w praktyce okazuje się, że kupujemy ponad potrzeby, za dużo. Kupując tylko najpotrzebniejsze rzeczy oszczędzamy pieniądze, produkujemy mniej śmieci i szkody dla środowiska, gdyż do wyprodukowania większości rzeczy zużywane są pokłady energii i wody.

Może kupowanie nowych rzeczy zastąpisz używanymi? Second handy z odzieżą są w każdym mieście, pchle targi z meblami czy przedmiotami codziennego użytku z drugiej ręki są w większych miastach i miasteczkach. Mniej śmieci wytworzysz również poprzez racjonalne dysponowanie rzeczami, które już nie nadają się do użytku bądź już się nie przydadzą. Pamiętaj, że jest nie tylko recykling, ale też bazarki online, gdzie możesz sprzedać zamiast wyrzucać, bądź oddać komuś, kto może danej rzeczy potrzebować.

Kupuj lokalnie

Lokalne zakupy wspierają małe i średnie firmy, producentów i rolników. Poza tym kupując lokalnie wytwarzamy mniej zanieczyszczeń, bowiem produkty nie musiały daleko podróżować. Istnieje więcej powodów dla których warto kupować lokalnie jak zdrowsze jedzenie i lepsza jakość, ale ten temat rozwinęłam w poprzednim poście. Jeśli chcesz wiedzieć więcej o tym aspekcie odpowiedzialnego kupowania i dlaczego lokalne zakupy są tak ważne, zapraszam do kupuję lokalnie.

Sprawdź źródło

Etyczne zakupy z gospodarstw ekologicznych.

Dziś możemy zamówić produkt z drugiego końca świata, jeść egzotyczne owoce i cieszyć się orientalnymi przyprawami. W globalnej wiosce jednak nie wszyscy mają dostęp do tych samych przywilejów i praw. Odpowiedzialny konsument stara się poznać skąd pochodzi produkt i kto go stworzył. Czy jest to etyczna firma, która należycie płaci swoim pracownikom czy też wykorzystuje tanią siłą roboczą biednych krajów.

W artykule o lokalnych zakupach rozpisywałam się o polskich warzywach i owocach. Kupując w supermarketach nie mamy pewności czy plony pochodzą z naszego kraju i czy nie są przesycone pestycydami. Warto wybierać się na lokalne bazary, gdzie spotykamy się oko w oko z rolnikami sprzedającymi swoje owoce. Małe firmy zwykle bardziej skupiają się na jakości niż ilości i wytwarzają mniej zanieczyszczeń. Myślę, że praktycznie każdy wolałby wesprzeć biedną rodzinę niż korporację. Wobec tego, warto rozejrzeć się w swojej okolicy planując świadome zakupy, wybierać produkty małych rodzinnych firm tworzących z pasją i wspierać polskie inicjatywy.

Kupuj produkty ekologiczne

Jeśli masz już pewność, że kupujesz z dobrego źródła, sprawdź czy produkt jest ekologiczny, tzn. czy będzie zdrowy dla ciebie i środowiska. Kiedy to tylko możliwe kupuj owoce i warzywa z gospodarstw ekologicznych, które nie stosują szkodliwych pestycydów. Tak samo wybieraj kosmetyki dla siebie i domu. W Polsce jest już dziesiątki czy nawet setki osób, które tworzą i sprzedają domowe kosmetyki, mydła rzemieślnicze, świece, torby czy worki na zakupy. Nie wspominając już o pasiekach, czy regionalnych wyrobach serów, ziół, przypraw czy słodyczy. W każdym większym mieście są sklepy z produktami ekologicznymi, gdzie zaopatruję się w to, czego nie udało mi się znaleźć na bazarze czy we własnym ogródku. Wybór jest ogromny, tylko potrzeba odrobiny czasu na poszukiwania co jest w najbliższej okolicy zanim wybierzemy się na odpowiedzialne zakupy. Fakt, że ekologiczne produkty są drogie niweluję tym, że po prostu kupuję mniej, staram się robić jak najwięcej samodzielnie, przerabiać i kombinować.

Na produkty staram się patrzeć perspektywicznie. Unikam jak ognia kupowania czegokolwiek z plastiku bo wiem, że prędzej czy później wyląduje na wysypisku śmieci. Wiele rzeczy jest w tym momencie tworzona z roślin np. wielorazowe butelki czy kubki z trzciny cukrowej, sztućce kempingowe z drewna, czy woskowe owijki do żywności zamiast folii. Warto zainwestować w produkty wielokrotnego użytku, by nie stwarzać niepotrzebnych śmieci.

Zwracaj uwagę na opakowanie

Mniej pakowania = mniej śmieci. Cieszy mnie, że jest coraz więcej sklepów, gdzie można przyjść z własnym słoikiem i wsypać do niego ryż czy kaszę, automaty z kosmetykami czy chemią gospodarczą, supermarkety, gdzie z można kupić ser do własnego pudełeczka itd. Dodając do tego bawełniane worki, w które pakuję warzywa i owoce, plastik zostaje ograniczony do minimum. Zmiana kilku prostych codziennych przyzwyczajeń na bardziej ekologiczne przynosi wielkie rezultaty.

Oczywiście nie wszystko możemy dostać bez pakowania. W związku z tym warto mieć na uwadze materiały bio-degradowalne oraz te, które ulegają procesowi recyklingu w sposób wydajny czyli szkło i aluminium. Plastik nie nadaje się do wielokrotnego przetwarzania i prędzej czy później wyląduje na wysypisku. Niestety tylko 9% plasku na całym świecie jest przetwarzane. Toteż moim zdaniem recykling plastiku to tylko mniejsze zło, najlepiej unikać go jak tylko się da.

Zrezygnuj z jedzenia na wynos (chyba, że do własnego pojemnika). Plastikowe czy styropianowe pudełka to nie tylko ogromna ilość śmieci (styropian jest praktycznie nie do przetworzenia), ale też ryzyko dla twojego zdrowia. Jedzenie jest do nich bowiem pakowane na gorąco i w kontakcie z plastikiem może wytworzyć trujące substancje, które zjadasz.

Pakowanie prezentów to również moment, gdzie możemy stworzyć niepotrzebne śmieci. Zawsze zbieram opakowania po prezentach i używam ponownie, albo tworzę coś z gazet, wstążek i innych materiałów pod ręką. W ręcznie pakowane prezenty wkłada się serce. Ja na przykład uwielbiam takie dostawać bardziej niż w kupionej torbie.

Odpowiedzialne zakupy na targu nie mogą się obyć bez własnych opakowań, dzięki którym nie będziemy musieli brać foliówek.

Miej na uwadze zwierzęta

Niestety masowa produkcja mięsa jest jednym z powodów dla których nasza planeta umiera. Myślę, że wszyscy słyszeli o lasach Amazonii wypalanych pod pastwiska bydła oraz uprawę soi na paszę. Niestety ten scenariusz to nie tylko Brazylia, ale i wiele innych państw na świecie, gdzie masowa produkcja mięsa niszczy środowisko zużywając ogromne pokłady wody, adaptując setki hektarów lądu pod uprawę roślin na pasze i same pastwiska. Dane są wręcz zatrważające. To nasza odpowiedzialność jako konsumenta, by nie przyczyniać się do wzrostu tego zjawiska. Jeśli nie chcecie rezygnować z mięsa całkowicie to przynajmniej ograniczcie jego spożywanie do minimum i kupujcie je z ekologicznych gospodarstw.

Miej na uwadze zwierzęta również podczas zakupów kosmetyków. Wybierając etyczne marki macie pewność, że produkty nie były testowane na zwierzętach. Zamiast kupować skórzane buty czy torebki, sprawdź ekologiczne alternatywy. Produkcja wyrobów skórzanych to nie tylko kwestia zwierząt, ale także ludzi, którzy narażeni są na kontakt z niebezpiecznymi chemikaliami. Skóra głównie pochodzi z krajów rozwijających się, gdzie ludzie (często dzieci) pracują w toksycznych warunkach, w konsekwencji wiele z nich choruje. Dla przykładu statystyki mówią, że osoby pracujące przy garbowaniu skóry w biednych dzielnicach Bangladeszu w większości nie dożywają 50-tki.

Sprawiedliwy handel

Kraje rozwijające się często nie otrzymują należytej zapłaty od międzynarodowych korporacji. Dotyczy to szczególnie producentów kakao, bananów czy kawy. Odpowiedzialne zakupy produktów ze znakiem World Fair Trade czyli uczciwego handlu na etykiecie gwarantuje, że pracownicy otrzymali uczciwe wynagrodzenie i pracowali w odpowiednich warunkach.

Przedmioty wielokrotnego użytku

Inwestycja w lepszej jakości produkty daje pewność, że wytrwają dłużej i automatycznie stworzymy mniej śmieci. Unikaj plastikowych przedmiotów, które używasz tylko raz, a potem wyrzucasz. Do najczęstszych plastikowych śmieci, które bardzo małym kosztem możemy zamienić na przedmioty wielokrotnego użytku są torby na zakupy, butelki na wodę, sztućce czy słomki. Te przedmioty to prawdziwe zmory wysypisk czy oceanów i powinny być zakazane. Jeśli jesteś kawoszem spraw sobie termiczny kubek, dzięki któremu nie będziesz codziennie wyrzucać kolejnego kubeczka.

Na szczęście w dzisiejszych czasach praktycznie wszystko możemy zastąpić ekologicznym substytutem. Wybierając się na odpowiedzialne zakupy warto poszukać ekologicznych zamienników i przy okazji wesprzeć małą firmę, która tworzy coś z pasją.

Odpowiedzialne zakupy przez Internet

Fajnie, że możemy zamówić produkt z drugiego końca świata. Warto jednak mieć na uwadze zanieczyszczenie jakie wyprodukuje lecąca przez pół świata paczka. Lepiej poszukać artykułów na miejscu i przy okazji wspomóc polską ekonomię. Z drugiej strony jeśli chodzi o zakupy online w Polsce, to niekiedy mniej zanieczyszczenia stworzymy zamawiając online niż jakbyśmy mieli daleko jechać swoim autem, gdyż serwisy dostawcze to jak gdyby transport publiczny dla paczek.

Również sklepy internetowe mogą być etyczne bądź nie. Na przykład Etsy czy Nest to bazary internetowe, w których artyści z całego świata wystawiają na sprzedaż swoje dzieła. To prawdziwy raj dla miłośników ręcznie robionych cudeniek i równa szansa na zarobek dla każdego.

Zamawiając przez Internet w okienku „informacja do sprzedawcy” poproś o brak plastiku czy ekologiczny sposób pakowania o ile jest to możliwe bez uszkodzenia przedmiotu.

Etyczna moda

Warto mieć świadomość, że większość firm odzieżowych nie działa w sposób etyczny i ma ogromny wpływ na środowisko. Kupując sobie tanią bluzkę z promocji miejcie na uwadze, że najprawdopodobniej została wykonana przy użyciu taniej siły roboczej w biednym kraju. Ponadto uprawa konwencjonalnej bawełny opiera się na pestycydach i herbicydach, które są nadmiernie stosowane w krajach słabo rozwiniętych, takich jak Uzbekistan. Przez to gwałtownie spadła tam liczba owadów, a wzrosło zanieczyszczenie wód. Bawełna rośnie w krajach mało obfitych w wodę, a wymaga jej bardzo dużo. Rzeka Indus, niegdyś jedna z największych rzek na świecie, z powodu ekstensywnej produkcji bawełny, dziś jest tylko małym strumieniem.

Największe koncerny odzieżowe wykorzystują pracowników z Bangladeszu, którzy do niedawna posiadali najniższe pensje na świecie, podczas gdy ubrania marek takich jak H&M czy Zara, wcale tak tanio sprzedawane nie są. Ludzie pracują ponad siły i koło 40-tki muszą przejść na emeryturę, bo ich zdrowie jest zniszczone.

Unikaj toksycznych materiałów, które są po prostu pochodnymi plastiku takich jak poliester czy akryl. Niektóre tkaniny z roślin, takie jak wiskoza czy bambus rayon, wymagają w produkcji bardzo toksycznego procesu, który zanieczyszcza środowisko i wpływa na zanikanie lasów tropikalnych ze względu na ekstensywną uprawę.

Tekstylia, które lepiej wybierać to tkaniny roślinne z drzew eukaliptusowych lub ananasa (Pinatex – skórzana alternatywa). Jeśli lubisz ubrania sportowe z poliestru, poszukaj tych wykonanych z sieci rybackich z recyklingu lub tworzyw sztucznych wyłowionych z oceanu. Jedwab, konopie, len i wełna są naturalnymi tekstyliami, których produkcja wywiera bardzo niewielki wpływ na środowisko naturalne.

Marki etyczne to takie, które dbają o środowisko i zrównoważony rozwój. W Polsce istnieje już całe grono zakładów szyjących ubrania z certyfikowanych tkanin, działające na małą skalę często jako firmy rodzinne. Zanim wybierzemy się na świadome zakupy odzieży warto się rozejrzeć po okolicy i poszperać. Myślę, że będziecie zaskoczeni jak wiele jest możliwości. Przeraża cię cena etycznie wykonanych ubrań? Fakt, w wysoką cenę odzieży wliczone są godziwe pensje dla pracowników, pro ekologiczne podejście i świetna jakość. Wysokie ceny mają również inne pozytywy jak np. ograniczenie konsumpcji, bo zamiast kupić 5 bluzek na promocji kupujemy jedną, a dobrą. Jeśli dalej cena was nie przekonuje, to rozwiązaniem są sklepy z używaną odzieżą.

Odzież używana

Zamiast wyrzucać ubrania do kosza oddajmy je komuś innemu, sprzedajmy bądź w ostateczności zróbmy ścierkę. Sklepy z używaną odzieżą stają się popularne odkąd istnieje świadomość konsumencka jak wielki wpływ na środowisko ma branża odzieżowa. Podczas gdy większość moich ubrań pochodzi z second handu to lubię też znajdować ręcznie robione perełki podczas podróży. Wtedy mam pewność, że mam coś zupełnie wyjątkowego i wspieram lokalnych artystów czy rodzinne firmy.

Odpowiedzialne zakupy w podróży

Warsztaty Batiku – Technika zdobienia tkanin w Indonezji

O wiele trudniej jest być odpowiedzialnym konsumentem w podróży, kiedy nie znamy lokalnych sklepów i produktów. Jednakże warto popytać lokalnych i wesprzeć ich ekonomię. W odpowiedzialnym kupowaniu w podróży z pewnością sprawdzą się wszystkie powyższe porady.

Jako minimalistka w pakowaniu, w podróży mam niewiele rzeczy. Jednak zawsze znajdzie się miejsce na bawełnianą torbę, która sprawdza się na zakupach czy do przechowywania bielizny. Rzadko zabieram pudełko na żywność, bo zajmuje dużo miejsca. W związku z tym rezygnuję z jedzenia na wynos, by nie stwarzać niepotrzebnych odpadów.

Zdecydowanie moim ulubionym miejscem do odwiedzenia, gdziekolwiek bym nie pojechała jest uliczny bazar. Niezależnie od kraju targ to spotkanie z kulturą i kuchnią danego regionu, świeże jedzenie i zawsze coś nowego do odkrycia. Uwielbiam oglądać życie prostych ludzi, rolników sprzedających swoje plony czy artystów.

Świadome zakupy pamiątek

Jako świadoma podróżniczka chcę wspomóc lokalnych, docenić ich kulturę i tradycje, wszystkiego spróbować i po prostu poczuć się jak jedna z nich. Podróż to doskonała okazja by wspomóc lokalnych swoimi pieniędzmi. Trzymaj się z dala od plastikowej tandety i wybierz przedmioty ręcznie robione przez lokalnych rzemieślników. Rękodzieło artystyczne jest unikatowe i nie wyobrażam sobie lepszych pamiątek. Oprócz ręcznie szytych ubrań z Indii sprawiłam sobie torby z trzciny i kory od plemienia Dajaków na Borneo oraz drewnianą rzeźbę z Wyspy Sulawesi w Indonezji.

Jestem ogromną miłośniczką herbat, toteż zawsze w podróży szukam lokalnych herbatek czy ziół i każdy kraj czymś zaskakuje. Przywożę też przyprawy, lokalną kawę dla rodziny i inne przysmaki w zależności z czego słynie dany kraj.

Nie lubisz kupować pamiątek? W porządku. Może zatem przekona cię kupowanie doświadczeń i umiejętności? Mam na myśli warsztaty, których ofert w podróży nie brakuje. Najpopularniejsze są warsztaty gotowania lokalnych potraw, grania na instrumencie czy rękodzieła artystycznego jak haftowanie czy wyplatanie. Spotyka się też warsztaty medycyny naturalnej, jogi, tworzenia biżuterii, tradycyjnego tańca czy uprawy roślin. Wszystkie gwarantują niezapomniane chwile, dobrą zabawę i zdobycie nowych umiejętności. To również odpowiedzialne zakupy i mnóstwo cudownych wspomnień. Co więcej w ten sposób wspierasz lokalnych, doceniasz ich tradycje co sprawia, że są z niej dumni i nie chcą ich zapominać.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o tym jak podróżować bardziej ekologicznie zapraszam Cię do darmowego wyzwania! Pobierz plik PDF i zobacz jak w łatwy sposób możesz zmienić swoje nawyki na bardziej ekologiczne, z korzyścią dla Ciebie i środowiska.

Warsztaty herbaciano – zielarskie w Indonezji

Odpowiedzialne zakupy w podróży mają potężną siłę. Czasami nawet nie zdajemy sobie sprawy, że naszymi zakupami możemy wspomóc biedną rodzinę czy przyczynić się do zachowania tradycji na dłużej. Zawsze warto zwracać uwagę na to od kogo i co kupujemy, omijać plastikową chińszczyznę szerokim łukiem i kupić autentyczne, ręcznie robione pamiątki.

A jak u was wyglądają świadome zakupy na co dzień i w podróży? Podzielcie się w komentarzach.

Time Travel Bee

PL Pszczoła kocha przyrodę, kwiaty oraz herbatę. Najbardziej sprawia jej przyjemność życie i podróże w rytmie slow, bez pośpiechu. Stara się podróżować bardziej ekologicznie i inspirować do tego innych. Lubi poznawać inne kultury, tradycje, spędzać czas z lokalnymi i kosztować ich przysmaków. Jej ulubione miejsca w każdej podróży to uliczne bazary.

ENG The Bee is a nature lover and tea addict. Loves the idea of slow life and responsible traveling, constantly trying to improve to bee more eco-friendly. Appreciates old cultures and traditions, loves to immerse with locals, listen to ethnic music as well as taste regional food and drinks. Her favorite spots while traveling are family houses and street markets.

Learn more about the author